XYZ
XYZ เป็นแฮร์แบนด์อีกหนึ่งคณะที่มีชื่อเสียงพอสมควรในช่วงปลายทศวรรษ 1980 และอาจจะเป็นวงสุดท้าย (ตามคำกล่าวอ้างของ Pat Fontaine มือเบสของวง) ที่เป็นลมหายใจเฮือกสุดท้ายของยุคแกลมเมทัลรุ่งเรืองในซันเซตสตริป
คนส่วนใหญ่มักจะคิดว่าวงนี้เป็นวงอเมริกันที่อยู่ในลอสแอนเจลิส แต่ความจริง XYZ ตั้งวงครั้งแรกในเมืองลีออง ประเทศฝรั่งเศส
Pat Fontaine มือเบส และนักร้องนำ ตั้งวงร่วมกับ Paul Villet มือกลอง และ Uncle RV เป็นมือกีตาร์ เป็นวงดนตรีสามชิ้นเล่นเพลงเมทัลหนักหน่วงตามแบบ New Wave of British Heavy Metal ในปีค.ศ. 1980
“การซ้อมดนตรีครั้งแรกของ XYZ มีแค่ผมเท่านั้น…” Pat Fontaine มือเบสของวงเล่าความเป็นมาของวง “ย้อนกลับไปตอนนั้นปี 1980 ผมอยากจะทำวงสามชิ้นตามแบบ Motorhead ผมเป็นแฟนตัวยงของ Motorhead ผมซื้อเบสริกเคนแบ็กเกอร์ 4001 แบบเดียวกับที่ Lemmy ใช้ แล้วผมก็หามือกีตาร์กับกลอง แล้วเราก็เป็นวง XYZ วงสามชิ้น”
แต่ในปีค.ศ. 1982 วง XYZ ก็รับนักร้องนำเพิ่มเข้ามาอีกหนึ่งคน คือ Terry Ilous
“Terry เป็นนักร้องในวงท้องถิ่น เล่นเพลงคัฟเวอร์ทั่วไป มือคีย์บอร์ดของวงนั้นเป็นเพื่อนกับเรา ตอนที่เราทำเดโมเทปกันอยู่ ทั้งคู่ก็มาเพื่อสังสรรค์กันเพื่อความสนุกสนาน ผมขอให้ Terry ลองร้องเพลงเพื่อหาแรงบันดาลใจที่แตกต่างออกไป เขารับปากด้วยความใจดี และในทันที เสียงร้องของเขาทำให้ผมตะลึง ผมไม่เคยฟังเขาร้องเพลงมาก่อน น้ำเสียงของเขานุ่มนวล แข็งแกร่ง และมั่นใจ ผมรู้ว่าเครื่องบันทึกเทปกำลังทำงานอยู่ เมื่อ Terry ออกจากตึกไป ผมขอให้เอนจิเนียร์มิกซ์เพลงนั้นทันทีและอัดลงเทป ผมเล่นเทปนั้นนานหลายชั่วโมงในรถ และเปิดให้ใครก็ตามที่เต็มใจฟัง ทุกคนรักมัน ผมติดต่อ Terry ผ่านเพื่อนและขอให้ถามเขาเกี่ยวกับความเป็นไปได้ที่จะมาทำงานด้วยกัน แต่ Terry ไม่ต้องการอะไรกับเรา เขาคิดว่าเราห่วยแตกและควบคุมไม่ได้ เขาคิดถูก ผมโทรศัพท์ไปตามตื๋อเขาอีกสองครั้ง แต่เขาปฏิเสธข้อเสนอของผม”
สาเหตุหนึ่งที่ Terry ไม่อยากเข้าร่วมวงเพราะว่า XYZ ในเวลานั้นเล่นดนตรีแบบหนักหน่วงรุนแรง แต่ตัวเขาชอบดนตรีออกทางเมโลดิกมากกว่า และเมื่อ Pat อยากให้ Terry เข้าร่วมวง ก็ต้องมีการประนีประนอมกันบ้าง
และเมื่อ Terry เข้าร่วมวงได้ไม่นาน Pat ก็คิดว่า ถ้าจะให้ดี พวกเขาต้องไปลอสแอนเจลิส ซึ่ง ณ เวลานั้นแทบจะเป็นเมืองหลวงของแกลมเมทัล วงดนตรีระดับแนวหน้า W.A.S.P. Mötley Crüe RATT กำลังได้รับความสนใจ มีวงดนตรีแกลมเมทัลเกิดขึ้นรายวัน
“ผมบอกเขาว่า Terry ถ้าเราจะทำอะไรสักอย่าง เราต้องทำให้ใหญ่ไปเลย ถ้าคุณจริงจังและคุณอยากจะทำมันก็ต้องไปที่มันเกิดขึ้น ซึ่งในตอนนั้นคือแคลิฟอร์เนีย ที่ซึ่งทุกอย่างกำลังเป็นที่สนใจ เมื่อเราคิดว่าจะไปก็ไปเลย เราบินไปโดยที่ไม่มีเงินติดตัวเลย และถึงลอสแอนเจลิสตอนสิ้นปี 1983 ก่อนมีงานโอลิมปิกไม่นาน ผมจำได้ สองคนที่อยู่กับวงเราตอนนั้นคิดว่าเราคงไม่มีโอกาสอะไรแน่นอน เขาไม่อยากเสี่ยงมาทดลองที่ลอสแอนเจลิส ดังนั้นเลยมีแค่ Terry กับผม ซึ่งสุดท้ายเราก็หาสมาชิกร่วมวงจากที่นั่นได้ ที่สตริป เดินไปซันเซตบูเลวาร์ดในคืนวันเสาร์ และทุกวงอยู่ที่นั่นหมด Quiet Riot Warrant Guns N’ Roses Poison ทุกคนอยู่ที่นั่นและเราอยากเป็นส่วนหนึ่งของมัน”
คนที่เข้ามาเล่นกับวงแทน Paul Villet และ Uncle RV ก็คือ Robert Pieper (อดีตสมาชิกวง New Haven) เล่นกีตาร์ และ Joe Pafumi มาเป็นมือกลอง
แต่ความสำเร็จก็ไม่ได้มาง่ายได้ เพราะในช่วงเวลานั้น วงดนตรีฮาร์ดร็อก แกลมเมทัล กำลังรุ่งเรืองในลอสแอนเจลิส หลายคนที่ย้ายมาปักหลักที่ลอสแอนเจลิสและต้องแข่งขันกับวงอื่นนับร้อยวงเพื่อที่จะได้เซ็นสัญญา เมื่อ XYZ เล่นที่ วิสกีอะโกโก้ บาร์ดังในซันเซตสตริปไม่มีคนดูเลยสักคน พวกเขาต้องใช้เวลาสั่งสมชื่อเสียงทำความรู้จักผู้คนเพื่อสร้างคอนเน็กชัน

และหนึ่งในคอนเน็กชันที่ดีก็คือ Louie the Lip ผู้จัดการวิสกีอะโกโก้ ซึ่งทำให้เขาได้เล่นในเวลาที่ไม่มีวงอื่นจองเวลาเล่น จนทำให้ XYZ มีชื่อเสียงและมีผู้ติดตามเพิ่มเป็นลำดับ จนในที่สุดก็ถึงขนาดเอาโลโก้ XYZ แปะติดไว้ที่ประตูหน้า ในช่วงเวลานั้น (ประมาณปีค.ศ. 1986) XYZ ก็แทบเป็นวงประจำวิสกีอะโกโก้
ซึ่งต่อมาประมาณปีค.ศ. 1986 XYZ ได้เล่นประจำวิสกีอะโกโก้ บาร์ดังในซันเซตสตริป และนำไปสู่การ เซ็นสัญญากับ Atlantic Records บันทึกเสียงอัลบั้มแรกกันที่ Cherokee Studios แต่ด้วยเหตุผลอะไรบางอย่าง Atlantic Records ตัดสินใจยกเลิกสัญญากับวงหลังจากได้ฟังอัลบั้มนั้นแล้ว
“เรื่องนั้นทำลายเราไปเลย หลังจากเกิดเรื่องแบบนั้น ผมกับ Terry ตัดสินใจเลิก “ความฝัน” และกลับไปยุโรป โชคดีที่เรามีเพื่อน/ผู้จัดการที่เชื่อมั่น และขอให้เราสู้ต่ออีกหนึ่งปี เราเลยตกลงไปอย่างไม่เต็มใจ แต่ในหนึ่งปีนั้น เรื่องราวต่าง ๆ ก็เริ่มเปลี่ยนไปในทางที่ดีขึ้น เวลาเราไปแสดงสดที่วิสกี้ก็ขายบัตรหมดเกลี้ยง เรื่องพวกนี้ไปถึงหูของใครบางคนที่ Enigma แสดงความสนใจวงของเรา เราส่งตัวอย่างเทปคาสเซ็ตของ “Inside Out” ไป ซึ่งคิดว่าคงจะเยี่ยมเพียงพอ พวกเขาชอบเดโม และมาดูพวกเราแสดงสด ได้พูดคุยกันหลังเวที ซื้อเครื่องดื่มให้เราสองสามแก้ว และในที่สุด หลังจากการเจรจาไม่กี่สัปดาห์ เราก็ได้รับโทรศัพท์ที่เราต้องการอย่างยิ่ง”
“ผมคิดว่า มันมาได้จังหวะพอดี Warrant กำลังไปได้สวย ตอนนั้นมันเหมือนพวกเราเป็นวงจากซันเซตสตริปแค่วงเดียวที่ยังไม่ได้เซ็นสัญญา ผมคงพูดได้ว่า หลังจากพวกเราแล้ว ทุกสิ่งก็เริ่มพังทลาย เราได้ตั๋วรถไฟขบวนสุดท้ายทันเวลาพอดี”
ก่อนจะเซ็นสัญญาเป็นทางการ XYZ ระส่ำระสาย เพราะ Robert Pieper และ Joe Pafumi ออกจากวง พวกเขาได้ Marc Diglio (มือกีตาร์) และ Paul Monroe มือกลองเข้ามาร่วมวงแทน แล้วก็บันทึกเสียงอัลบั้มแรกแทบจะทันที
อัลบั้ม XYZ ออกวางจำหน่ายในปีค.ศ. 1989 โดยมี Don Dokken เป็นผู้ดูแลการผลิต
มีเพลงที่พอจะเป็นที่รู้จักบ้างก็คือ “Inside Out” กับ “What Keeps Me Loving You”ประสบความสำเร็จพอประมาณ แต่ในปีนั้นมีผลงานยอดเยี่ยมของเหล่าแฮร์แบนด์มากมายจนทำให้ XYZ ไม่เฉิดฉายอย่างที่ควร
“หลังจากเราได้เซ็นสัญญาเราก็กลายเป็นวงดังในช่วงเวลาสั้น ๆ แล้วทุกสิ่งก็กลายเป็นสิ่งอยู่เหนือการควบคุม เพราะตอนนั้นคุณคุมอะไรไม่ได้แล้วทุกอย่างขึ้นกับบริษัทแผ่นเสียง ดังนั้น จากที่เราซ้อมกันครั้งแรกในปี 1980 กว่าจะได้เซ็นสัญญาในแคลิฟอร์เนียก็คือ 1989 นั่นละเรื่องทั้งหมด”
อัลบั้มถัดมา Hungry วางจำหน่ายในปีค.ศ. 1991 (โดยส่วนตัว FR!DAY ! AM !N ROCK คิดว่าดีกว่าอัลบั้มแรกเสียอีก) ดูแลการผลิตโดย George Tutko ซึ่งเป็นคนดูแลการผลิตอัลบั้มของ XYZ สมัยทำกับ Atlantic แต่ไม่ได้ออกวางจำหน่าย และในเวลานั้น Capitol ซื้อ Enigma ไว้เรียบร้อย พร้อมทั้งสนับสนุนอย่างดี “Face Down In The Gutter” ได้ Michael Bay เป็นผู้กำกับ
อัลบั้มนี้ไม่ค่อยได้รับการสนับสนุนจากสื่อมวลชนส่วนใหญ่ เพราะภาพลักษณ์สมัยทศวรรษ 80 กลายเป็นเรื่องตลกในทศวรรษ 90 sex, drugs, and rock’n’roll กลายเป็นเรื่องไร้สาระ สถานีวิทยุไม่เปิดเพลงแบบนั้นอีกแล้ว MTV สนับสนุนแฮร์แบนด์ไม่มากเหมือนเดิม เมื่อพวกเขารู้ตัวอีกทีก็ได้เล่นแต่คลับเล็ก ๆ หลังจากนั้น Marc Diglio และ Paul Monroe ก็ออกจากวง ได้Tony Burnett กับ Joey Shapiro มาช่วยเล่นสดจนครบทัวร์แล้วก็แยกย้ายกันไปคนละทาง Pat ทำวง Puzzle Gut ร่วมกับ Joe Shapiro และได้ Lance Bulen จาก Baton Rougeมาเล่นกีตาร์และร้องนำ
แต่ในช่วงต้นทศวรรษ 2000 วงดนตรีแฮร์แบนด์ก็เริ่มกลับมาออกทัวร์กันใหญ่ มีเทศกาลดนตรีสำหรับวงดนตรีจากยุค 80 เช่น Rocklahoma ก็มีการติดต่อให้สมาชิกวง XYZ กลับมารวมตัวกันเล่นดนตรีตามเทศกาลแบบนี้